Nội dung bài viết
1. Thương mại điện tử là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 52/2013/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 3 Điều 1 Nghị định 85/2021/NĐ-CP):
- Thương mại điện tử (TMĐT) là hoạt động tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình thương mại thông qua các phương tiện điện tử kết nối Internet, mạng viễn thông di động hoặc các mạng mở khác.
Giải thích dễ hiểu
TMĐT là hình thức mua bán, trao đổi hàng hóa và dịch vụ trên các nền tảng trực tuyến như website, ứng dụng di động. Các giao dịch bao gồm:
- Mua bán sản phẩm (hàng hóa vật lý hoặc số hóa).
- Cung cấp dịch vụ trực tuyến (như vận chuyển, học trực tuyến).
- Thanh toán điện tử và trao đổi dữ liệu.
Ví dụ thực tế về thương mại điện tử
- Sàn giao dịch thương mại điện tử: Shopee, Lazada, Tiki.
- Website của doanh nghiệp: Website bán hàng của Thế Giới Di Động, Samsung.
- Ứng dụng đặt dịch vụ: Grab, Baemin, Now.
- Dịch vụ kỹ thuật số: Mua sách điện tử, phần mềm hoặc học các khóa học trực tuyến (Udemy, Coursera).
2. Các văn bản pháp luật điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử
Hiện nay, các hoạt động TMĐT tại Việt Nam được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
Luật
- Luật Thương mại 2005: Quy định chung về hoạt động thương mại, bao gồm TMĐT.
- Luật Giao dịch điện tử 2023: Điều chỉnh việc ký kết, thực hiện giao dịch điện tử.
Nghị định
- Nghị định 52/2013/NĐ-CP: Quy định cụ thể về TMĐT, các loại hình kinh doanh, và yêu cầu đối với các bên tham gia.
- Nghị định 85/2021/NĐ-CP: Sửa đổi, bổ sung các quy định về hoạt động TMĐT.
Thông tư
- Thông tư 47/2014/TT-BCT: Quy định quản lý website TMĐT.
- Thông tư 59/2015/TT-BCT: Quy định về TMĐT qua ứng dụng di động.
- Thông tư 21/2018/TT-BCT: Sửa đổi Thông tư 47 và Thông tư 59 để phù hợp hơn với thực tế.
- Thông tư 01/2022/TT-BCT: Tiếp tục sửa đổi, bổ sung các quy định về quản lý website và ứng dụng TMĐT.
3. Các hành vi bị cấm trong hoạt động thương mại điện tử
Theo Điều 4 Nghị định 52/2013/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 85/2021/NĐ-CP), các hành vi bị cấm bao gồm:
Lợi dụng TMĐT để thực hiện hành vi trái pháp luật:
- Kinh doanh theo phương thức đa cấp mà không có giấy chứng nhận đăng ký.
- Bán hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.
- Huy động vốn trái phép dưới danh nghĩa TMĐT.
Vi phạm quy định về cung cấp dịch vụ TMĐT:
- Cung cấp dịch vụ TMĐT mà chưa đăng ký hoặc không đúng thông tin trong hồ sơ đăng ký.
- Cung cấp dịch vụ giám sát, chứng thực trong TMĐT không theo quy định pháp luật.
Gian lận thông tin:
- Thực hiện các thủ tục đăng ký hoặc thông báo thiết lập website TMĐT với thông tin sai sự thật.
- Không cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin liên quan đến hàng hóa, dịch vụ trên sàn TMĐT.
Xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng:
- Che giấu hoặc cung cấp thông tin không minh bạch về giá cả, nguồn gốc hàng hóa.
- Cản trở hoặc không giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng.
Kết luận
Thương mại điện tử không chỉ là xu hướng hiện đại trong kinh doanh mà còn được kiểm soát chặt chẽ bởi các quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi các bên tham gia. Việc tuân thủ pháp luật giúp doanh nghiệp hoạt động bền vững và xây dựng niềm tin với khách hàng.