Nội dung bài viết
Tổng Cục Thuế Hướng Dẫn Như Thế Nào?
Theo Điều 4.2 Thông tư 96/2015/TT-BTC, các khoản chi không được trừ bao gồm: “Tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (do một cá nhân làm chủ); thù lao trả cho các sáng lập viên, thành viên của hội đồng thành viên, hội đồng quản trị mà những người này không trực tiếp tham gia điều hành sản xuất, kinh doanh.”
Trong Công văn 1590/TCT-DNNCN ngày 22-4-2019, Tổng Cục Thuế đã trả lời về vấn đề chi phí tiền lương, tiền công của chủ công ty TNHH MTV (do một cá nhân làm chủ) trực tiếp tham gia điều hành sản xuất kinh doanh như sau:
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Căn cứ Điều 90 Bộ luật Lao động (BLLĐ) 2012 về tiền lương và Điều 2.2 (a,d) Thông tư 111/2013/TT-BTC, tiền lương của giám đốc công ty TNHH MTV (do một cá nhân làm chủ) không được xem là thu nhập từ tiền lương, tiền công và không phải chịu thuế TNCN.
- Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Theo Điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC, chi phí tiền lương, tiền bảo hiểm, tiền thuê nhà và các dịch vụ khác kèm theo đã chi cho giám đốc công ty TNHH MTV (do một cá nhân làm chủ), dù có tham gia trực tiếp điều hành sản xuất kinh doanh hay không, đều không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.
Hiểu Đúng Về Hàm Ý Điều Luật
Theo nội dung trên, điều luật chỉ loại trừ tiền lương của chức danh “chủ” công ty TNHH MTV, không đề cập đến tiền lương của chức danh “giám đốc” công ty TNHH MTV. Điều này dẫn đến nhầm lẫn khi xác định tư cách của một người vừa là chủ công ty TNHH MTV vừa là giám đốc điều hành.
Trên thực tế, một người có thể có nhiều tư cách khác nhau tùy vào vai trò cụ thể. Ví dụ, bạn là cha khi ở nhà nhưng là thầy giáo ở trường. Tương tự, một người có thể mang tư cách chủ công ty và giám đốc công ty TNHH MTV với quyền và nghĩa vụ khác nhau.
Điều luật này loại trừ tiền lương của chủ công ty TNHH MTV vì họ là người thành lập doanh nghiệp và không tham gia điều hành hàng ngày. Tiền lương chỉ trả cho người lao động làm việc cho doanh nghiệp theo hợp đồng lao động.
Giám Đốc Công Ty TNHH MTV
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, giám đốc công ty TNHH MTV là người trực tiếp điều hành hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp. Bộ luật Lao động quy định giám đốc là người lao động, phải ký hợp đồng lao động và được nhận lương. Chi phí tiền lương của giám đốc công ty TNHH MTV là khoản chi thực tế, liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, và có đầy đủ chứng từ hợp pháp nên thỏa mãn điều kiện ghi nhận chi phí theo Điều 4.1 Thông tư 96/2015/TT-BTC.
Hậu Quả Pháp Lý
Nếu lương của giám đốc là chủ công ty TNHH MTV không được trừ khi xác định thuế TNDN và không bị tính thuế TNCN, điều này có thể dẫn đến bất cập khi doanh nghiệp muốn lách để chọn phương pháp tính thuế. Ví dụ, hai doanh nghiệp X và Y, với thành viên A chỉ cần nhờ thành viên B đứng tên góp vốn 1 đồng, kết quả kinh doanh và nghĩa vụ nộp thuế TNDN, TNCN của hai doanh nghiệp này sẽ khác nhau. Điều này có thể dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước và sự bất công giữa các doanh nghiệp.
Đề Xuất
- Đối với doanh nghiệp: Chuẩn bị sẵn hợp đồng lao động, bảng lương, chứng từ thanh toán lương ghi rõ chức danh giám đốc, không nên ghi chức danh chủ doanh nghiệp tư nhân hay chủ sở hữu công ty TNHH MTV. Khi cơ quan thuế kiểm tra, nếu lương giám đốc bị loại trừ thì trong biên bản kiểm tra thuế phải ghi đúng chức danh giám đốc để doanh nghiệp có căn cứ khiếu nại hoặc khởi kiện.
- Đối với cơ quan quản lý nhà nước: Đề nghị Bộ Tài chính xem xét lại điều luật dựa trên luật của các nước khác hoặc nghiên cứu kỹ lưỡng hơn để hiểu rõ hàm ý. Sau đó, Bộ Tài chính cần ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, rõ ràng và phổ biến rộng rãi để cơ quan thuế và doanh nghiệp cùng áp dụng đúng luật.