Dưới đây là thông tin chi tiết hơn về quy trình đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) lần đầu cho doanh nghiệp và hộ kinh doanh:
Nội dung bài viết
1. Đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN lần đầu
a. Người lao động là công dân Việt Nam
- Bảo hiểm xã hội (BHXH):
- Hợp đồng lao động (HĐLĐ) không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.
- Những người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hoặc trợ cấp hằng tháng và đang giao kết HĐLĐ sẽ không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.
- Bảo hiểm y tế (BHYT):
- Người lao động làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên.
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN):
- Người lao động làm việc theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên.
- Ngoại lệ: Người đang hưởng lương hưu hoặc người giúp việc gia đình không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
b. Người lao động là công dân nước ngoài
- Bảo hiểm xã hội (BHXH): Người lao động nước ngoài cần có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề do cơ quan có thẩm quyền cấp và làm việc cho doanh nghiệp Việt Nam theo HĐLĐ không xác định thời hạn hoặc HĐLĐ xác định thời hạn từ đủ 1 năm trở lên.
- Bảo hiểm y tế (BHYT): Cũng áp dụng như đối với người lao động Việt Nam, nếu họ làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên.
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Người lao động nước ngoài không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
c. Người quản lý doanh nghiệp
- Bảo hiểm xã hội (BHXH): Chỉ những người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương (có HĐLĐ với doanh nghiệp) sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc.
- Bảo hiểm y tế (BHYT): Người quản lý doanh nghiệp cũng tham gia BHYT nếu có HĐLĐ với doanh nghiệp.
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương và tham gia BHXH bắt buộc thì cũng sẽ tham gia BHTN.
d. Ngoại lệ
- Người lao động đang hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng: Không phải tham gia BHXH, BHYT, BHTN.
- Người giúp việc gia đình: Không phải tham gia bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (BHTNLĐBNN).
2. Hồ sơ tham gia BHXH, BHYT, BHTN lần đầu
a. Doanh nghiệp, hộ kinh doanh chuẩn bị hồ sơ:
- Tờ khai đơn vị tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Mẫu TK3-TS ban hành theo Quyết định 490/QĐ-BHXH ngày 28/3/2023).
- Báo cáo tình hình sử dụng lao động và danh sách tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (Mẫu D02-LT ban hành theo Quyết định 1040/QĐ-BHXH ngày 18/8/2020).
b. Người lao động cần nộp cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh:
- Tờ khai tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (Mẫu TK1-TS ban hành theo Quyết định 490/QĐ-BHXH ngày 28/3/2023).
- Giấy tờ chứng minh quyền lợi BHYT cao hơn (nếu có). Ví dụ, trường hợp người lao động được hưởng quyền lợi BHYT từ một nguồn khác (như BHYT của vợ/chồng, cha mẹ, v.v.).
- Hợp đồng lao động ở nước ngoài (nếu có). Đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, cần có hợp đồng lao động được gia hạn hoặc ký mới tại nước tiếp nhận lao động.
3. Thời gian giải quyết hồ sơ tham gia BHXH, BHYT, BHTN
Cơ quan BHXH sẽ giải quyết cấp mới sổ BHXH và thẻ BHYT trong không quá 5 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
4. Quy trình đăng ký qua Cổng Dịch vụ Công Trực Tuyến
Doanh nghiệp và hộ kinh doanh có thể thực hiện thủ tục đăng ký bảo hiểm qua Cổng Dịch vụ Công trực tuyến của BHXH hoặc phần mềm kê khai bảo hiểm trực tuyến. Nếu có chữ ký số, doanh nghiệp có thể đăng ký tài khoản trên Cổng dịch vụ công trực tuyến hoặc phần mềm để thực hiện các thủ tục mà không cần nộp hồ sơ trực tiếp.
5. Các lưu ý khác:
- Thời gian nộp hồ sơ: Theo quy định tại điểm a, khoản 1, Điều 99 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải hoàn tất thủ tục đăng ký bảo hiểm trong vòng 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động với người lao động.
- Trách nhiệm của doanh nghiệp: Đảm bảo rằng tất cả các thông tin và hồ sơ đăng ký là chính xác và hợp lệ, tránh việc bị xử lý hành chính nếu có sai sót trong việc đăng ký bảo hiểm cho người lao động.
6. Trách nhiệm khi sử dụng lao động đặc biệt
Nếu doanh nghiệp sử dụng lao động đang hưởng lương hưu hoặc lao động làm việc ở nhiều nơi, cần chú ý đến các quy định cụ thể về bảo hiểm trong những trường hợp này.
Tóm lại, để đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động lần đầu, doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần tuân thủ các quy trình về đối tượng tham gia, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, nộp đúng thời hạn và có thể sử dụng dịch vụ công trực tuyến để tiết kiệm thời gian.